Czym są łamańce językowe?
Łamańce językowe to trudne do wypowiedzenia frazy lub całe zdania. Trudność wynika z zagęszczenia problematycznych dźwięków, zastosowania fonemów (dźwięków) o zbliżonym, lecz jednak innym brzmieniu (w języku polskim to np. s i sz), grze słów, długości lub powtarzalności użytych słów, lub z innych właściwości języka.
Każdy język posiada łamańce językowe - angielski również.
W jakim celu powstały łamańce językowe?
Nauka łamańców językowych to świetna zabawa, lecz ich rola nie polega jedynie na dostarczaniu rozrywki. Te trudne do wypowiedzenia frazy stosowane są w logopedii, ponieważ świetnie korygują i wspomagają rozwój prawidłowej wymowy u dzieci. Zapamiętywanie i ćwiczenie łamańców językowych zalecane jest też seniorom jako doskonała gimnastyka dla mózgu. Tak naprawdę każdy może skorzystać na ich ćwiczeniu, ponieważ zapewniają doskonałą praktykę dykcji.
Tongue twisters stanowią też fantastyczny “wspomagacz”, kiedy uczysz się angielskiego. Dzięki nim wyćwiczysz poprawną wymowę trudnych dźwięków, przyzwyczaisz swój język i usta do pracy w trybie “angielski” i poznasz nowe słówka. A wszystko to w przyjaznej formie zabawy.
Podział łamańców językowych
Łamaniec łamańcowi nierówny. Istnieją bardzo krótkie tongue twisters oraz takie, które mają formę dłuższego wierszyka. Z punktu widzenia konstrukcji tych arcyciekawych form literackich możemy podzielić je na trzy oddzielne kategorie.
Ortograficzne łamańce językowe
W tych ciekawych frazach wykorzystywana jest dana konstrukcja gramatyczna. Trudność w wypowiedzeniu całości poprawnie może być np. spowodowana powtarzalnością pewnych elementów, jak ma to miejsce w przypadku tego znanego tongue twister:
How much wood would a woodchuck chuck
if a woodchuck could chuck wood?
He would chuck, he would, as much as he could,
and chuck as much wood as a woodchuck would
if a woodchuck could chuck wood.
Ile drewna rzuciłby świstak
gdyby świstak mógł rzucać drewnem?
Rzucałby, rzucał, jak dużo by mógł,
i rzucał tak dużo drewna jak świstak
jeśli świstak mógłby rzucać drewnem.
Artykulacyjne łamańce językowe
Artykulacyjne łamańce językowe należą do najtrudniejszych do poprawnego wypowiedzenia, choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać całkiem niewinnie. Kłopot z nimi polega na tym, że nasz język i inne narządy mowy muszą dokonywać prawdziwych akrobacji, aby właściwie wyartykułować niektóre dźwięki stojące obok siebie. Przykładem może być niegroźny z pozoru tongue twister: red lorry, yellow lorry (czerwona ciężarówka, żółta ciężarówka). Wypowiedz go kilkakrotnie na głos, starając się nie robić przerw, a przekonasz się, na czym polega trudność.
Oparte na aliteracji łamańce językowe
Aliteracja polega na tym, że każde słowo w zdaniu lub nawet dłuższej wypowiedzi rozpoczyna się na tę samą literę. Wymawiając taki tongue twister zmuszamy nasz język do ciągłego powrotu na to samo miejsce. Przykładem może być znany angielski “łamacz języka”:
Peter Piper picked a peck of pickled peppers.
A peck of pickled peppers Peter Piper picked.
If Peter Piper picked a peck of pickled peppers,
Where’s the peck of pickled peppers Peter Piper picked?
Piotr Dudziarz podniósł kawałek marynowanej papryki.
Kawałek marynowanej papryki Piotr Dudziarz podniósł.
Jeśli Piotr Dudziarz podniósł kawałek marynowanej papryki,
Gdzie jest kawałek marynowanej papryki, którą Piotr Dudziarz podniósł?
Sposób na naukę wymowy angielskiego poprzez zabawę z dziećmi
Angielskie tongue twisters to fantastyczne narzędzie do ćwiczenia wymowy, szczególnie w przypadku najmłodszych. Łamanie sobie języka wywołuje dobry nastrój i prowokuje do śmiechu. Chętnie wykorzystują je lektorzy języka angielskiego specjalizujący się w pracy z dziećmi i młodzieżą. Warto jednak poświęcić czas na ćwiczenie angielskich łamańców językowych bez względu na to, ile masz lat. Dzięki temu, że często się rymują lub są zabawne, łatwo zapadają w pamięć, a Ty utrwalasz prawidłowy sposób wymowy trudnych dźwięków.
Jak nauczyć się mówić angielskie łamańce językowe?
Najlepiej zacząć od powolnego i bardzo dokładnego przeczytania łamańca. Takie tempo i precyzja sprzyjają oswojeniu się z trudnym dźwiękiem i zapobiegają utrwalaniu nieprawidłowej wymowy. Stopniowo zwiększaj tempo, wciąż zwracając uwagę na dokładne wypowiedzenie najtrudniejszych dźwięków. Najskuteczniejszym ćwiczeniem jest wielokrotne powtarzanie tongue twisters, dopóki nie zapadną nam one w pamięć.
Pamiętaj, że przed zabawą z łamańcami językowymi warto rozgrzać cały aparat mowy: szczęki, wargi i język!
Popularne łamańce językowe w języku angielskim wraz z tłumaczeniem - od najłatwiejszych do najtrudniejszych
Pora zmierzyć się z popularnymi angielskimi łamańcami językowymi. Poniżej znajdziesz nasze subiektywne zestawienie najciekawszych z nich, uporządkowane od najłatwiejszych do najtrudniejszych.
I scream, you scream, we all scream, for ice cream!
Ja krzyczę, ty krzyczysz, my wszyscy krzyczymy bo lody chcemy!
How can a clam cram in a clean cream can?
W jaki sposób małż może wcisnąć się do czystej puszki śmietany?
He threw three free throws.
On rzucił trzy wolne rzuty.
Fuzzy Wuzzy was a bear,
Fuzzy Wuzzy had no hair,
Fuzzy Wuzzy wasn’t very fuzzy, was he?
Kędzierzawy Wuzzy był niedźwiadkiem,
Kędzierzawy Wuzzy nie miał włosów,
Kędzierzawy Wuzzy nie był bardzo kędzierzawy, prawda?
I saw Susie sitting in a shoe shine shop.
Where she shines, she sits, and where she sits, she shines.
Widziałem Susie siedzącą w sklepie z pastą do butów.
Gdzie błyszczy, tam siedzi, i gdzie siedzi, tam błyszczy.
She sells seashells by the seashore.
Ona sprzedaje morskie muszelki na brzegu morza.
Betty Botter bought a bit of butter.
“But,” she said, “this bit of butter’s bitter,
But a bit of better butter mixed with this butter
might just make my bit of bitter butter better.”
So, Betty bought a bit of better butter to make her bitter butter better.
Betty Botter kupiła trochę masła,
“Ale”, rzekła, “ten kawałek masła jest gorzki,
Lecz trochę lepszego masła zmieszane z tym masłem
może sprawić, że mój kawałek gorzkiego masła będzie lepszy.”
Więc Betty kupiła kawałek lepszego masła, żeby ulepszyć swoje gorzkie masło.
I thought a thought,
But the thought I thought wasn’t the thought I thought I thought.
If the thought I thought I thought had been the thought I thought,
I wouldn’t have thought so much.
Pomyślałem coś,
lecz ta myśl, którą pomyślałem, nie była tą myślą, o której pomyślałem, że ją pomyślałem,
Jeśli ta myśl, o której pomyślałem, że ją pomyślałem była tą myślą, którą pomyślałem,
Nie myślałbym tak dużo.
If a dog chews shoes, whose shoes does he choose?
Jeśli pies gryzie buty, czyje buty wybiera?
Near an ear, a nearer ear, a nearly eerie ear.
Blisko ucha, bliższe ucho, prawie przedziwne ucho.
The sixth sheik’s sixth sheep is sick.
Szósta owca szóstego szejka jest chora.
Popularne polskie łamańce językowe
Także w języku polskim funkcjonuje sporo ciekawych łamańców językowych. Warto je ćwiczyć, ponieważ sprawiają, że nasze narządy mowy są elastyczne i lepiej przygotowane także do radzenia sobie z trudnymi dźwiękami w języku angielskim.
Chrząszcz brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie,
Strząsa skrzydła z dżdżu,
A trzmiel w puszczy, tuż przy Pszczynie,
Straszny wszczyna szum…
Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
W czasie suszy szedł Sasza suchą szosą.
Turlał goryl po Urlach kolorowe korale,
rudy góral kartofle tarł na tarce wytrwale,
gdy spotkali się w Urlach,
góral tarł, goryl turlał,
chociaż sensu nie było w tym wcale.
Siedzi Jerzy na wieży i nie wierzy, że na wieży jest gniazdo jeży i sto jeżozwierzy
Wyindywidualizowaliśmy sie z rozentuzjazmowanego tłumu, który entuzjastycznie oklaskiwał przeintelektualizowana i przekarykaturalizowaną sztukę.
Panna Opszytfitykietywiczówna.
Jola lojalna.
My, indywidualiści, wyindywidualizowaliśmy się z rozentuzjazmowanego tłumu, który oklaskiwał przeintelektualizowane i przeliteraturalizowane dzieło skarykaturalizowanego prestidigitatora.
Podsumowanie
Angielskie tongue twisters stanowią przyjemną i ciekawą formę ćwiczenia prawidłowej wymowy w tym języku. Jednak nie tylko dlatego warto je znać. Łamańce językowe, podobnie jak w języku polskim, stanowią ważną część samego języka oraz kultury brytyjskiej.
Jeśli szukasz ciekawostek i przydatnych informacji o języku angielskim, zaglądaj regularnie na nasz bloga!
