Jak poprawnie stosować interpunkcję?
Warto pamiętać, że język angielski nie jest tworem jednolitym. Dlatego możesz spodziewać się różnic w zasadach dotyczących interpunkcji w jego poszczególnych odmianach (brytyjska vs amerykańska). Co ciekawe, wiele reguł traktowanych jest umownie, w związku z czym dopuszczalne są różne warianty stosowania np. przecinków. Można to zauważyć, czytając angielskie dzieła literackie w oryginale.
Istnieje jednak grupa zasad niezmiennych i zawsze obowiązujących bezwzględnie. Ich dokładny opis znajdziesz w dalszej części artykułu.
Dlaczego w języku angielskim znaki interpunkcyjne są takie ważne?
Poprawna interpunkcja sprawia, że zdanie staje się przejrzyste i łatwe do odczytania oraz zrozumienia. Znaki interpunkcyjne wskazują na strukturę gramatyczną tekstu, podkreślają jego przekaz, a także relację pomiędzy poszczególnymi słowami lub elementami zdania. Źle zastosowane znaki interpunkcyjne mogą zmienić całe znaczenie wypowiedzi, co doskonale obrazuje poniższe, żartobliwe zdanie:
Let’s eat, children! - Zjedzmy, dzieci! - Proponujemy dzieciom wspólne spożycie posiłku.
Let’s eat children! - Zjedzmy dzieci. - Hmmm, czyżby skończyły się zapasy i musimy zjeść własne dzieci? ;)
Jakie wyróżniamy znaki interpunkcyjne w języku angielskim?
Znaki interpunkcyjne w języku angielskim nie różnią się zasadniczo od tych, które znasz z języka polskiego. Do ich grupy zaliczamy przede wszystkim: kropkę, przecinek, dwukropek, średnik, cudzysłów, apostrof, wykrzyknik, znak zapytania i nawias.
Zasady interpunkcji w języku angielskim?
Przyjrzyjmy się teraz uważnie zasadom stosowania poszczególnych znaków interpunkcyjnych w języku angielskim. Poniżej znajdziesz także przykłady ich poprawnego użycia oraz ostrzeżenia przed najczęściej popełnianymi błędami.
Period (kropka po angielsku) - zasady stosowania
Kropkę w języku angielskim stosujemy w trzech przypadkach:
- na koniec zdania (o ile nie kończy się ono wykrzyknikiem lub znakiem zapytania), np. The project has been finished. - Projekt ukończono.
- w niektórych skrótach, np.: e.g. (na przykład), etc. (itd.), p. (strona), pp. (strony), fig. (rysunek), vol. (tom), dept. (wydział, dział), usu. (zazwyczaj), Brit. (brytyjski), Apr. (kwiecień),
- w ułamkach dziesiętnych, np.: 0.66,
Przykłady stosowania kropki w języku angielskim
Oto kilka dodatkowych przykładów stosowania kropki w języku angielskim:
I live in UK. - Mieszkam w Wielkiej Brytanii.
We have learnt many interesting things during our trip, e.g. that some of the dinosaurs were actually huge! - Dowiedzieliśmy się wielu interesujących rzeczy podczas naszej wycieczki, np. że niektóre dinozaury była naprawdę ogromne!
Add 0.5 litre of water and mix the ingredients. - Dodaj pół litra wody i wymieszaj składniki.
Can pass me vol. 3 of the encyclopaedia, please? - Czy możesz podać mi tom III encyklopedii, proszę?
“A biscuit” is Brit. Eng. for “a cookie” in Am. Eng. - “Herbatnik” to brytyjski odpowiednik amerykańskiego “ciasteczka”.
Błędy, których należy unikać
Pamiętaj, że jeśli ostatni element zdania to skrót, który kończy się kropką, nie podwajamy jej:
Mary works in the Internal Dept. - Mary pracuje w Wydziale Spraw Wewnętrznych.
Musimy także pamiętać o różnicach pomiędzy wersją brytyjską i amerykańską. W tej pierwszej kropki NIE używamy po:
- tytułach naukowych: BSc, MSc, MEng, PhD, itd,
- tytułach: Mr, Mrs, Miss, Ms, Dr
- w niektórych innych przypadkach: m, km, mph, kph, hr, hrs, rph
W wersji amerykańskiej przecinek jest częściej stosowany: Mr., Ms., Mrs., Dr., Ph.D., B.Sc.
Comma (przecinek po angielsku) - zasady stosowania
Przecinki to najczęściej występujące znaki interpunkcyjne w języku angielskim. Zasady ich stosowania są w pewnym stopniu dowolne i oparte na rekomendacji bądź częstotliwości użycia. Rolą przecinków jest zapobieganie nieporozumieniom, stawiamy je więc przede wszystkim tam, gdzie wymaga tego logika.
Oto poręczna lista reguł, które ułatwią poprawne korzystanie z przecinków w języku angielskim:
- za pomocą przecinków oddzielamy od siebie słowa i grupy wyrazowe składające się z trzech lub więcej elementów:
I always spend Christmas with my husband, my children, and my mother-in-law. - Zawsze spędzam Boże Narodzenie z moim mężem, moimi dziećmi i moją teściową.
Zwróć uwagę na przecinek przed słowem “and”. Jest to tak zwany “Oxford comma”, często pomijany w tekstach nieformalnych. Lingwiści zgadzają się, że jego stosowanie jest jednak potrzebne i zwiększa czytelność wypowiedzi.
- przecinkiem oddzielamy dwa przymiotniki, których kolejność w zdaniu może być dowolna:
She is a strong, healthy woman. - Ona jest silną, młodą kobietą.
Możemy także powiedzieć:
She is a healthy, strong woman. - Ona jest zdrową, silną kobietą.
W przypadku gdy wymieniamy przymiotniki o różnym charakterze, które podlegają zasadzie właściwej kolejności w zdaniu, przecinek nie jest potrzebny:
She's a lovely elderly lady. - Ona jest uroczą, starszą panią.
Łatwym sposobem ocenienia, czy użycie przecinka pomiędzy przymiotnikami jest konieczne, jest zastosowanie słówka “and”. Jeśli po oddzieleniu nim przymiotników zdanie ma sen, należy zastosować przecinek.
- w zdaniu złożonym z dwóch zdań równorzędnych, połączonych spójnikami and, but, or, itd, stawiamy przecinek na koniec pierwszego zdania (przed spójnikiem!):
He parked his car carefully in front of the house, and walked in. - Ostrożnie zaparkował samochód przed domem i wszedł do środka.
Jeśli obydwa zdania są bardzo krótkie, przecinek pomija się:
He parked his car and walked in. - Zaparkował samochód i wszedł do środka.
- jeśli na początku drugiego zdania NIE pojawia się podmiot, przecinek także pomijamy:
He took his time to think but still answered incorrectly. - Zastanawiał się długo, lecz i tak udzielił niepoprawnej odpowiedzi.
Od tej reguły pojawiają się wyjątki. Czasami użycie przecinka okazuje się konieczne, aby uniknąć nieporozumienia:
I saw that they were angry and decided to leave. - bez przecinka nie jest jasne, kto postanowił wyjść, “I” czy “they”.
I saw that they were angry, and decided to leave. - dzięki przecinkowi wiemy, że to “I” postanowił wyjść.
- jeśli zdanie złożone rozpoczynamy od zdania podrzędnego, należy umieścić po nim przecinek:
If you have any questions, phone me immediately. - Jeśli będziesz miał jakiekolwiek pytania, zadzwoń do mnie natychmiast.
Uwaga, jeśli zdanie rozpoczyna się przyimkiem, przecinka nie stosuje się:
Into the woods we wandered. - W las zawędrowaliśmy.
- w przypadku, gdy zdanie złożone rozpoczynamy zdaniem nadrzędnym, przecinek jest zbędny:
Let me know if you have any new information. - Daj mi znać, jeśli będziesz mieć jakieś nowe informacje.
- przecinki stosujemy w zdaniach podrzędnych niedefiniujących (non-defining clauses), kiedy do zdania wtrącamy informacje dodatkowe, które nie są niezbędne do zrozumienia przekazu wypowiedzi lub identyfikacji osoby/rzeczy, o której jest mowa:
Jessica, who was very hungry, hurried home. - Jessica, która była bardzo głodna, pospieszyła do domu.
- przecinki stawiamy po niektórych popularnych słówkach rozpoczynających zdanie: well, yes, why, hello, hey, no, itd.:
Well, let’s see what we can do about your problem. - No cóż, zobaczmy, co możemy poradzić na Twój problem.
- przecinkami wydzielamy wyrażenia, które przerywają bieg zdania: nevertheless, after all, by the way, on the other hand, however, itd.:
We are, after all, a family. - Jesteśmy, w końcu, rodziną.
- przecinki stosujemy przed imionami, nazwami lub innymi słowami, lub zwrotami, których używamy, aby bezpośrednio zwrócić się do adresata:
Can you, my dear friend, explain what happened? - Czy możesz, drogi przyjacielu, wyjaśnić, co się wydarzyło?
Yes, sir! - Tak jest, proszę pana!
- przecinki stosujemy w datach, aby oddzielić dzień od miesiąca oraz po roku:
I was born on August 7, 2005, on a Wednesday. - Urodziłem się 7 sierpnia 2005 roku, w środę.
Jeśli podajemy tylko miesiąc i rok, przecinek nie jest konieczny.
I read about that in a February 2011 edition. - Czytałem o tym w wydaniu z lutego 2001.
- przecinkami oddzielamy od siebie stany i miasta. Pamiętaj, że przecinek stawiamy także po nazwie stanu:
Jeremy grew up in Applebau, Illinois, area. - Jeremy dorastał w Applebau, w Illinois.
- jeśli imię i nazwisko kończy się tytułem i pojawia się ono na początku lub na końcu zdania, przecinków nie używa się wcale lub stosuje dwa: po nazwisku i po tytule:
Mr Dan Black Sr. is here. - Pan Dan Black Senior jest tutaj.
Mr Dan Black, Sr., is here. - Pan Dan Black Senior jest tutaj.
- przecinki w języku angielskim stosujemy też do wprowadzania lub przerywania cytatów:
She said, “I don’t want to know.” - Powiedziała: “Nie chcę wiedzieć.”
“Why,” I asked, “don’t you want to know?” - “Dlaczego,” zapytałem, “nie chcesz wiedzieć?”
Jeśli cytujemy pytanie i cytat kończy się w połowie zdania, przecinek zostaje zastąpiony znakiem zapytania:
“Will you help me?” he asked. - “Pomożesz mi?”, zapytał.
- przecinki służą do rozdzielania kontrastujących ze sobą części zdania:
This wasn’t your fault, it was mine. - To nie była Twoja wina, była moja.
- przecinki stosujemy przed i po wyrażeniach wprowadzających listę rzeczy: namely, that is, i.e., e.g., for instance:
Students are required to carry many items on daily basis, that is, books, notebooks, pens, pencils, handkerchiefs and lunch. - Uczniowie muszą nosić ze sobą wiele rzeczy codziennie, tzn.: książki, notatniki, długopisy, ołówki, chusteczki higieniczne i lunch.
- przecinek stawiamy także przed i po skrócie etc. (itd.), jeśli występuje ono w środku zdania:
Food, drinks, towels, toys, etc., are in our hotel room. - Jedzenie, napoje, ręczniki, zabawki, itd., są w naszym pokoju hotelowym.
Przykłady stosowania przecinka w języku angielskim
Aby łatwiej było Ci zapamiętać zasady dotyczące stosowania przecinków w języku angielskim, przedstawiamy dodatkowe przykłady:
Basically, there is no differences between those two papers. - W zasadzie, nie ma żadnych różnic pomiędzy tymi dwoma pracami.
Unfortunately, I didn't get promoted. - Niestety, nie zostałem awansowany.
When in doubt, ask a senior colleague for help. - Jeśli masz wątpliwości, poproś starszego kolegę o pomoc.
If something goes wrong, we will have to report it. - Jeśli coś pójdzie nie tak, będziemy musieli to zgłosić.
We must start working now, or we will miss the deadline. - Musimy zacząć pracować teraz albo nie dotrzymamy terminu.
What makes Ann so unnice is her being conceited, boasting, and never helping other people. - To, co sprawia, że Anna jest taka nieprzyjemna to jej zarozumiałość, przechwalanie się i brak pomocy innym ludziom.
Błędy, których należy unikać
Dwa błędy związane ze stosowaniem przecinka w języku angielskim, które Polacy popełniają najczęściej, to:
- stawianie przecinka przed słówkiem that - przed polskim “że” oraz “który”, a tak właśnie przetłumaczymy that, przecinek musi pojawić się zawsze i bezwzględnie, natomiast w języku angielskim przecinka przed that nie stawiamy nigdy!
- umieszczanie przecinków pomiędzy listą różnego rodzaju przymiotników opisujących dany przedmiot lub osobę. W języku angielskim, jeśli przymiotniki należą do różnej kategorii (np. opinia, wiek, materiał), nie oddzielamy ich przecinkami!
Potrzebujesz lepiej znać angielski?
Colon (dwukropek) - zasady stosowania
Dwukropek stosowany jest, aby wprowadzić wyjaśnienie lub listę.
- użyj dwukropka, aby wprowadzić do zdania obiekt lub listę obiektów. Nie używaj wielkich liter po dwukropku:
You know what we need: money, time and patience. - Wiesz, czego potrzebujemy: pieniędzy, czasu i cierpliwości.
Uwaga, z zasady nie stosujemy dwukropka, wymieniając listę rzeczy po słowie want i including:
We bought many important items, including food, water, candles and extra blankets. - Kupiliśmy wiele ważnych rzeczy, w tym: jedzenie, wodę, świece i dodatkowe koce.
- jeśli po dwukropku wprowadzamy cytat będący pełnym zdaniem, powinien on rozpoczynać się wielką literą:
Mother got up and announced: “Your father and I are getting divorced.” - Matka wstała i ogłosiła: “Wasz ojciec i ja rozwodzimy się.”
Podobnie, jeśli po dwukropku wymieniamy dwa lub więcej pełne zdania, każde z nich należy rozpocząć wielką literą:
There were only two rules to follow in my old job: Make money. Never complain. - W mojej starej pracy istniały tylko dwie zasady, których należało przestrzegać: zarabiaj pieniądze. Nigdy nie narzekaj.
Przykłady stosowania dwukropka
Oto kilka dodatkowych przykładów stosowania dwukropka w języku angielskim:
The functionalities of this model serve their purpose: to be attractive for young users. - Funkcjonalności tego modelu służą swojemu celowi: byciu atrakcyjnym dla młodych użytkowników.
We only had one concern: how to cover the extra costs. - Mieliśmy tylko jedno zmartwienie: jak pokryć dodatkowe koszty.
Amanda is going to have a very busy weekend: doing shopping, cleaning the house, and finishing the report for her boss. - Amanda będzie miała bardzo zajęty weekend: robienie zakupów, sprzątanie domu i kończenie raportu dla jej szefa.
I finally understand what makes you a successful entrepreneur: hard work, persistence, patience, and optimism. - W końcu rozumiem, co tworzy przedsiębiorcę osiągającego sukcesy: ciężka praca, upór, cierpliwość i optymizm.
Błędy, których należy unikać
Najwięcej problemów sprawia rozróżnienie sytuacji, w których należy zastosować dwukropek i średnik. Pamiętaj, że dwukropka NIE stosujemy, aby wprowadzić do zdania dodatkową informację lub wtrącenie!
Semicolon (średnik) - zasady stosowania
Średnik w języku angielskim stosujemy w celu połączenia ze sobą dwóch niezależnych zdań w jedno. Zdanie takie może, lecz nie musi zawierać spójniki. Jeśli spójnik pojawia się, zostaje oddzielony od pierwszego zdania średnikiem, a od drugiego przecinkiem:
My colleagues did all the research; I wrote down the results and prepared the report. - Moi koledzy przeprowadzili wszystkie badania; ja spisałem wyniki i przygotowałem raport.
We wanted to travel on holidays by car; however, it turned out impossible. - Chcieliśmy pojechać na wakacje samochodem; jednakże okazało się to niemożliwe.
Uwaga, zamiast średnika możemy zastosować: and, or, but, yet lub kropkę:
My colleagues did all the research and I wrote down the results and prepared the report. - Moi koledzy przeprowadzili wszystkie badania, a ja spisałem wyniki i przygotowałem raport.
We wanted to travel on holidays by car. However, it turned out impossible. - Chcieliśmy pojechać na wakacje samochodem. Jednakże okazało się to niemożliwe.
Przykłady stosowania średnika
Przeczytaj kilka dodatkowych przykładów na stosowanie średnika w języku angielskim:
Call me tomorrow; you can tell me your decision then. - Zadzwoń do mnie jutro; możesz wtedy przekazać mi swoją decyzję.
We have paid the full price; we expect our hotel room to be fully-equipped. - Zapłaciliśmy pełną cenę; oczekujemy, że nasz pokój hotelowy będzie w pełni wyposażony.
Bring as many items as you can; however, towels and plates are in short supply. - Przynieś tyle rzeczy, ile możesz; jednak brakuje ręczników i talerzy.
When I finish here, and I will by tomorrow, I'll be happy to help you; and that is a promise I’m going to keep. - Kiedy skończę tutaj, a zrobię to do jutra, chętnie Ci pomogę; i to jest obietnica, której zamierzam dotrzymać.
Błędy, których należy unikać
Pamiętaj, że średnik nie jest kropką, więc nie stosujemy po nim dużej litery. W przypadku zdań złożonych, kiedy pierwsze występuje zdanie podrzędne, stosuj przecinek, a nie średnik:
Although they tried hard, the didn’t succeed. - Mimo że mocno się starali, nie udało im się.
Quotation marks/inverted commas (cudzysłów) - zasady stosowania
- Cudzysłów pozwala wprowadzić do zdania bezpośredni, dosłowny cytat:
He said: “I hope to meet you there.” - Powiedział: “Mam nadzieję, że Cię tam spotkam.”
- pierwsze słowo w cudzysłowie zawsze piszemy dużą literą, nawet w środku zdania:
The detective said, “This case is very complex.” - Detektyw stwierdził: “Ta sprawa jest bardzo złożona.”
W przypadku, kiedy cytujemy nie całe zdanie, ale jego kontynuację, dużej litery nie stosuje się:
The detective said that the case was “complex and far from solved”. - Detektyw stwierdził, że sprawa była “złożona i daleka od rozwiązanej.”
- cudzysłów stosujemy do wprowadzania i przerywania bezpośrednich cytatów:
“Why,” he asked, “didn’t you say anything?” - “Dlaczego,” zapytał, “nic nie powiedziałaś?”
- w wariancie amerykańskim kropki i przecinki ZAWSZE stawiamy wewnątrz cudzysłowu. Brytyjczycy kropki i przecinki nienależące do cytatu umieszczają poza cudzysłowem.
- znak zapytania umieszczamy zgodnie z zasadami logiki; jeśli pytanie należy do cytatu, znak zapytania znajdzie się wewnątrz cudzysłowu:
He asked, “Will you go with me?” - Zapytał: “Czy pójdziesz ze mną?”
Jeśli nie cytujemy pytania, ale nasza wypowiedź nim jest, znak zapytania umieścimy poza cudzysłowem:
Do you agree that “Laughter is the best medicine”? - Czy zgadzasz się, że “śmiech jest najlepszym lekarstwem”?
Przykłady stosowania cudzysłowu
Przeczytaj dodatkowe przykłady zdań z zastosowaniem cudzysłowu w języku angielskim:
It's an experimental method known as "fracking." - To metoda eksperymentalna znana jako “szczelinowanie”.
He clearly said: “We shouldn’t worry about that.” - On jasno powiedział: “Nie powinniśmy się tym martwić.”
Do you really believe simple “I’m sorry” is enough? - Czy naprawdę sądzisz, że proste “Przepraszam” wystarczy?
“How,” Jim demanded, “did you do that?” - “Jak,” chciał wiedzieć Jack, “to zrobiłeś?”
Błędy, których należy unikać
Cudzysłów to znak interpunkcyjny, którego użycie znacznie różni się w dwóch najpopularniejszych wersjach języka angielskiego: brytyjskiej i amerykańskiej.
- Amerykanie stosują podwójny cudzysłów (“) dla wprowadzenia podstawowego cytatu, a następnie pojedynczy cudzysłów (‘) dla cytatów w cytacie:
“Economic systems,” according to Professor White, “are an inevitable byproduct of civilization, and are, as John Doe said, ‘with us whether we want them or not.’” - “Systemy ekonomiczne,” według profesora White’a, “są nieuniknionym produktem ubocznym cywilizacji, i są, jak powiedział John Doe ‘z nami, czy ich chcemy, czy nie.’”
- Brytyjczycy stosują system dokładnie odwrotny:
‘Economic systems’, according to Professor White, ‘are an inevitable byproduct of civilization, and are, as John Doe said, “with us whether we want them or not”’.
Apostrophe (apostrof) - zasady stosowania
Apostrof w języku angielskim służy przede wszystkim do określania i wskazywania przynależności.
- aby wskazać na przynależność do rzeczownika w liczbie pojedynczej stosujemy ‘s:
my husband’s car - samochód mojego męża
- nieco bardziej problematyczne jest dodawanie ‘s do rzeczowników kończących się na -s. Istnieją wykluczające się teorie na ten temat, jednak najczęściej stosowaną opcją jest dodawanie ‘s do rzeczowników kończących się na -s (the class’s topics) oraz samego apostrofu do nazw własnych zakończonych na -s (Mr. Williams’ car). Zwróć uwagę, że w obu przypadkach należy wymówić drugie “s”, nawet jeśli nie jest napisane.
- w przypadku rzeczowników regularnych w liczbie mnogiej, które w naturalny sposób przybierają końcówkę -s/-es, dodajemy tylko apostrof, aby wskazać na przynależność:
my parents’ house - dom moich rodziców
Rzeczowniki nieregularne (nie kończące się na -s/-es) w liczbie mnogiej przyjmują pełen ‘s:
my children’s toys - zabawki moich dzieci
- dodawanie apostrofu bywa kłopotliwe w przypadku nazwisk i nazw własnych zakończonych na -s, np. Hastings lub Jones.
Jeśli jesteś gościem rodziny o nazwisku Ford, powiesz o sobie: “I’m a Fords’ guest.” Do nazwiska Ford dodajemy końcówkę liczby mnogiej -s, a następnie apostrof wskazujący na przynależność.
A jak to będzie wyglądało w przypadku rodziny o nazwisku Jones? Aby utworzyć liczbę mnogą, musimy do nazwiska dodać -es, czego efektem jest Joneses. Tak więc gość rodziny Jones’ów to Joneses’ guest.
- w przypadku rzeczowników złożonych, apostrof dodajemy do ostatniego elementu:
my sister-in-law’s cat - kot mojej szwagierki
- w przypadku, gdy opisywana rzecz należy do dwóch osób, apostrof umieszczamy przy ostatniej z nich:
Mary and John’s house cost a fortune! - Dom Mary i Johna kosztował fortunę!
Jeśli jednego z dwóch właścicieli określamy zaimkiem osobowym, do drugiego dodajemy apostrof:
Mary’s and my children - dzieci Mary i moje
- jeśli dwóch właścicieli posiada dwa osobne przedmioty, dodajemy apostrof do każdego z nich:
Cindy’s and Mark’s passports - paszporty Cindy i Marka (każde z nich ma swój paszport)
- w przypadku form skróconych apostrof zajmuje miejsce usuniętych liter:
doesn’t - zamiast “o”
should’ve - zamiast “ha”
it’s - zamiast “i”
- liczba mnoga skrótów i pojedynczych liter: po pojedynczej dużej literze stosujemy ‘s dla utworzenia liczby mnogiej; w przypadku grupy dwóch lub więcej liter, apostrof staje się zbędny:
Look at her school report! A’s only! -Spójrz na jej świadectwo szkolne! Same szóstki!
There are five MPs waiting to talk to the Prime Minister. - Pięciu posłów czeka na rozmowę z premierem.
- miary czasu i pieniędzy określane są za pomocą ‘s:
two weeks’ holidays - dwutygodniowe wakacje
ten dollars’ note - banknot dziesięciodolarowy
Przykłady stosowania apostrofu
Oto dodatkowe przykłady zastosowania apostrofu w języku angielskim:
We agreed to meet after a five days’ break. - Zgodziliśmy się spotkać po pięciodniowej przerwie.
This is my dogs’ bed. - To legowisko moich psów.
He couldn’t have passed the final exam. He got F’s all the semester! - Nie mógł zdać egzaminu końcowego. Dostawał jedynki przez cały semestr.
Ben and Carla’s car is parked in front of our house. - Samochód Bena i Carli jest zaparkowany przed naszym domem.
Błędy, których należy unikać
Osoby uczące się języka angielskiego miewają problemy z rozróżnieniem następujących form:
it’s - to skrót od “it is” (to jest) lub “it has” (to ma, lub skrótowa forma operatora “has”)
its - przymiotnik dzierżawczy, oznacza “jego, tego”, używany w odniesieniu do trzeciej osoby liczby pojedynczej, dla rodzaju nijakiego.
who’s - skrót od “who is” (kto jest)
whose - oznacza “czyj?”; oba słówka brzmią identycznie, lecz ich pisownia i znaczenie są od siebie bardzo odległe.
Exclamation mark (wykrzyknik po angielsku) - zasady stosowania
- wykrzyknik w języku angielski stosujemy dla podkreślenia emocji, położenia nacisku lub wyrażenia zaskoczenia:
I’m shocked! I can’t believe what has just happened! - Jestem w szoku! Nie mogę uwierzyć w to, co się właśnie wydarzyło!
Oh no! We lost the match! - Och, nie! Przegraliśmy mecz!
- wykrzyknik zastępuje kropkę na końcu zdania oraz przecinek w środku zdania:
“I’m truly happy with the results!” I exclaimed. - “Jestem naprawdę zadowolona z wyniku!”, wykrzyknęłam.
Put my diary down! - Odłóż mój pamiętnik!
Przykłady stosowania wykrzyknika w języku angielskim
Wykrzyknik należy do domeny nieformalnej twórczości literackiej. Często napotkamy go w wiadomościach tekstowych, prywatnych mailach czy prozie:
Yay! I got the job! - Hurra! Dostałam pracę!
You need to tell me all about your date with Tom! - Musisz mi opowiedzieć wszystko o Twojej randce z Tomem!
Marion! Don’t leave me! I can’t live without you! - Marion! Nie zostawiaj mnie! Nie mogę bez Ciebie żyć!
Błędy, których należy unikać
Pamiętaj, że w oficjalnych dokumentach oraz korespondencji służbowej NIGDY nie stosujemy wykrzykników. Wykrzyknik jest zdecydowanie nieformalnym znakiem interpunkcyjnym w języku angielskim.
Question mark (znak zapytania po angielsku) - zasady stosowania
- znak zapytania stawiamy wyłącznie po pytaniu bezpośrednim:
Did you do your homework? - Czy odrobiłeś pracę domową?
- ponieważ znak zapytania wskazuje na koniec zdania, następne słowo należy rozpocząć wielką literą:
Will you accept their offer? Do you really want to do that? - Czy przyjmiesz ich ofertę? Czy naprawdę chcesz to zrobić?
- znak zapytania stawiamy też na końcu zdania zakończonego przez question tag:
You really don’t know the answer, do you? - Ty naprawdę nie znasz odpowiedzi, prawda?
Przykłady stosowania znaku zapytania w angielskim
Stosowanie znaków zapytania w języku angielskim jest naprawdę proste. Popatrz na kilka dodatkowych przykładów:
“Do you know her?” he asked. - “Znasz ją?” zapytał.
Where do you live? - Gdzie mieszkasz?
Will you always help me? Whenever I need you? - Czy zawsze mi pomożesz? Kiedykolwiek będę Cię potrzebował?
Let’s go to the cinema, shall we? - Chodźmy do kina, dobrze?
Błędy, których należy unikać
Pamiętaj, że w przypadku pytań pośrednich, które mają szyk zdania twierdzącego, znaków zapytania NIE stosujemy:
I wonder if you can answer a few questions. - Zastanawiam się, czy możesz odpowiedzieć na kilka pytań.
Podobnie, niektóre zdania lub polecenia mają formę pytań retorycznych. Jeśli nie oczekujemy na nie odpowiedzi, możemy zastąpić znak zapytania kropką:
Why don’t you finish this report. - Dlaczego Ty nie skończysz tego raportu. (Sens zdania: Skończ ten raport.)
Parantheses (nawiasy po angielsku) - zasady stosowania
- nawiasy stosujemy do wprowadzenia informacji, która coś wyjaśnia lub jest elementem dodatkowym:
Mark finally answered (after keeping silent for about three minutes) that he wasn’t sure what to think. - Mark w końcu odpowiedział (po około trzech minutach milczenia), że nie był pewien, co o tym sądzić.
Zamiast nawiasu moglibyśmy zastosować w powyższym zdaniu przecinki. Ten drugi przypadek wskazywałby na to, że uważamy wytrąconą informację za bardziej istotną.
- jeśli w nawiasie znajduje się pełne zdanie, kropka może zostać umieszczona zarówno w nawiasie, jak i za nim. Warto wybrać jedną formę i konsekwentnie się jej trzymać:
Read the attachment. (You will be surprised.) - Przeczytaj załącznik. (Będziesz zaskoczony.) lub:
Read the attachment. (You will be surprised).
- przecinki stawiamy raczej po nawiasie niż przed nim:
When we got home (it was really late), we went straight to bed. - Kiedy dotarliśmy do domu (było naprawdę późno), poszliśmy prosto do łóżek.
Przykłady stosowania nawiasów
Poniżej znajdziesz kilka dodatkowych przykładów zdań z zastosowaniem nawiasów:
We managed to get the bank loan (after visiting at least ten banks). - Zdołaliśmy dostać kredyt (po odwiedzeniu przynajmniej dziesięciu banków).
Will you give me a hand with the party? (I’m counting on you!). - Pomożesz mi przy imprezie? (Liczę na Ciebie!).
After having a decent meal (the first one in a long time), Martha fell asleep almost immediately. - Po zjedzeniu porządnego posiłku (pierwszego do dłuższego czasu), Martha zasnęła niemal natychmiast.
Błędy, których należy unikać
Zwróć uwagę na poprawną interpunkcję, jeśli konieczne jest jej zastosowanie zarówno wewnątrz nawiasu, jak i poza nim:
You are always right (aren’t you?). - Zawsze masz rację (czyż nie?).
Znak zapytania w nawiasie odnosi się jedynie do pytania w nim zawartego. Całe zdanie należy zakończyć kropką po nawiasie.
Podsumowanie
Interpunkcja angielska okazuje się przy bliższym poznaniu o wiele mniej złożona i prostsza w zastosowaniu niż interpunkcja języka polskiego. Warto pamiętać, że wiele zasad jest raczej umownych i opiera się przede wszystkim na częstotliwości zastosowania. Mamy nadzieję, że nasz przewodnik po interpunkcji w języku angielskim okaże się dla Ciebie przydatny i ułatwi komponowanie Twojej następnej wypowiedzi pisemnej po angielsku!
Chcesz mieć pewność, że nauczysz się angielskiego skutecznie, koncentrując się przy tym na tych aspektach języka, które najbardziej Cię interesują?Skontaktuj się z nami i sprawdź ofertę elastycznego kursu języka angielskiego w szkole Speak Up!
Potrzebujesz lepiej znać angielski?
