Przyszłość gramatyczna w języku angielskim wydaje się na pierwszy rzut oka prosta. I jest, ale jedynie z technicznego punktu widzenia (forma). Jednak dużo się dzieje jeśli chodzi o merytorykę, o konteksty, interpretacje. W obrębie gramatyki języka angielskiego czas przyszły nie posiada jednej wyraźnej formy fleksyjnej, jak ma to miejsce w przypadku czasu przeszłego (-ed) czy ciągłego (-ing). Zamiast tego, angielski operuje szeregiem konstrukcji peryfrastycznych (brak fleksji, końcówek gramatycznych, ale zestawienie kilku wyrazów), wśród których dominującą rolę odgrywają czasowniki modalne will oraz shall.
Shall vs will
Chociaż współczesny angielski w znacznej mierze upraszcza wybór, co do wyrażania przyszłości po angielsku, na korzyść will, zrozumienie subtelnych różnic semantycznych, pragmatycznych i funkcjonalnych między obiema formami pozostaje wręcz kluczowe, zwłaszcza w kontekstach formalnych, prawniczych i technicznych. Dlaczego? Ponieważ oba te czasowniki nie są tylko zwykłymi operatorami przyszłości: pełnią też funkcje modalne i mają różne odcienie znaczeniowe. W tym artykule wyjaśniamy jak świadomie operować tymi formami. Shall we start?
Historia i ewolucja czasownika will
Czasownik posiłkowy will wywodzi się ze staroangielskiego (ok. 450–1150) willan, oznaczającego „chcieć”, „pragnąć”, co bezpośrednio wskazuje na jego pierwotny charakter jako wyrazu woli lub intencji. W średnioangielskim (ok. 1150–1500) will zaczął funkcjonować jako operator przyszłościowy, choć przez długi czas używany był równolegle z shall, którego zakres semantyczny obejmował powinność oraz konieczność. Dopiero od XVIII wieku zaczęło dominować neutralne stosowanie will dla wszystkich osób gramatycznych.
Przykład historyczny (XVII wiek)
I will go — wyraża determinację, wybór mówiącego
I shall go — oznacza przewidywaną przyszłość
Z czasem jednak will przestało wskazywać wyłącznie na wolę, a zaczęło służyć jako neutralny marker przyszłości.
Geneza i rozwój shall
Shall pochodzi ze staroangielskiego sceal, które wyrażało konieczność, obowiązek moralny lub społeczny. W epoce nowoangielskiej (od ok. 1700 do dziś) funkcjonowało jako główny operator przyszłości w pierwszej osobie (I shall, we shall), podczas gdy will stosowano w pozostałych osobach. Zasada ta miała jednak wiele wyjątków i różnice znaczeniowe zaczęły się zacierać. Obecnie shall funkcjonuje przede wszystkim w rejestrze formalnym — prawniczym, urzędowym, technicznym — oraz w niektórych formach pytających, zachowując resztki swojego pierwotnego znaczenia.
shall vs will różnica i podobieństwo - modalność
Z perspektywy gramatycznej zarówno will, jak i shall to czasowniki modalne (modal auxiliaries), co oznacza, że nie niosą znaczenia leksykalnego, lecz służą do modyfikowania treści czasownika głównego. Cechy modalności obejmują:
- brak odmiany przez osoby (he will, nie he wills)
- brak użycia to przed czasownikiem głównym (will go, nie will to go)
- brak formy bezokolicznika i imiesłowu przeszłego (to will, willed są możliwe tylko jako czasownik leksykalny, np. He willed it to happen)
Will wyraża modalność epistyczną (przekonanie, pewność), podczas gdy shall zachowuje resztki modalności deontycznej (obowiązek, zobowiązanie) lub interakcyjnej (propozycja).
Will użycie
Dziś will to domyślna, najbardziej uniwersalna i bezpieczna forma gramatyczna do wyrażania przyszłości w języku angielskim. Używa się jej niezależnie od zaimka osobowego (ja, ty, on, etc.) oraz niemal we wszystkich rejestrach: od języka mówionego po język akademicki. Kiedy stosujemy will?
- spontaniczne decyzje: I’ll answer the phone
- przewidywania i prognozy: The sun will rise at 6:00
- obietnice, groźby, deklaracje: He will never forgive you
- nawyki i cechy charakteru: She will always be late - Ona zawsze się spóźnia
- przyszłość w zdaniach warunkowych: If it rains, we will cancel the picnic
Użycie shall
W dzisiejszym języku shall występuje głównie w trzech obszarach:
- Styl formalny i prawniczy (obowiązek, powinność)
The lessee shall maintain the property in good condition - Najemca zobowiązany jest do utrzymania nieruchomości w dobrym stanie
Payment shall be made within 30 days of delivery - Płatność nastąpi w ciągu 30 dni od dostawy
- Propozycje i sugestie (styl uprzejmy/formalny)
Shall we dance? - Zatańczymy?
Shall we proceed? - Czy możemy przejść dalej?
Shall I open the presentation? - Czy mam otworzyć prezentację?
- Wyrażenie formalnej determinacji lub przysięgi
We shall overcome - Pokonamy przeciwności
You shall not pass - Nie przejdziesz
Podsumowanie I will vs I shall
Will i shall mają wspólną funkcję tworzenia czasu przyszłego i historycznie funkcjonowały równolegle jako jego operatory. We współczesnym angielskim różnią się jednak zabarwieniem znaczeniowym i kontekstem użycia. Will to neutralny i uniwersalny marker przyszłości. Dominujący. Shall z kolei zachowało się głównie w formalnych rejestrach i specyficznych konstrukcjach modalnych. Świadome posługiwanie się shall w odpowiednich kontekstach staje się oznaką biegłości i znajomości rejestrów językowych. Z technicznego punktu widzenia nie napotykamy większych trudności - forma jest dość prosta: will lub shall + czasownik. Liczy się zawsze, co autor ma na myśli i to jest sztuką. Zdanie typu I'll always love you może przecież skrywać zarówno will jak i shall.
