W języku angielskim istnieją dwa sposoby zadawania pytań: bezpośredni (direct questions) i pośredni (indirect questions). Zresztą nie tylko w angielskim. Pytania bezpośrednie są... bezpośrednie czyli konkretne, proste i krótkie, ale w pewnych kontekstach mogą brzmieć zbyt ostro lub nieuprzejmie, zwłaszcza w bardziej formalnych sytuacjach. Z kolei pytania pośrednie są bardziej grzecznie, delikatniejsze, poprzedzone "miękkim" wstępem, zawsze gdy w grę wchodzi wyczucie chwili, czasu i przede wszystkim adresata. Słowo klucz to kurtuazja, traktowanie języka zgodnie z etykietą (w tym wypadku mocno brytyjską). Ten artykuł pomoże Ci zrozumieć:
- czym są indirect questions i z czego wynikają
- jak się je tworzy,
- jakie są najbardziej popularne indirect questions
- jak zachowują się w różnych czasach,
- oraz na co uważać, by nie popełniać błędów.
Are you ready? - Jesteście gotowi? (pytanie bezpośrednie)
I want to know if you are ready. - Chciałbym wiedzieć czy jesteście gotowi? (pytanie pośrednie).
Pytania pośrednie angielski
Język angielski, zwłaszcza w krajach takich jak Wielka Brytania, Irlandia czy Kanada, mocno opiera się na grzecznościowym stylu komunikacji. Otwarte, bezpośrednie pytania mogą brzmieć zbyt ostro, natarczywie lub wręcz niegrzecznie. Indirect questions pomagają zmiękczyć przekaz, okazać szacunek i zachować dystans tam, gdzie jest on społecznie oczekiwany. Mówimy tu zatem o wysokiej kulturze języka angielskiego. Świadomej (wliczając w to manipulację językiem).
Przykład:
Direct: Where is your manager? (brzmi trochę jak rozkaz lub przesłuchanie)
Indirect: Could you tell me where your manager is? (zwyczajna, grzeczna prośba)
Czujecie tę różnicę?
Angielski pytania pośrednie - z czego wynikają
Wspomnieliśmy już o uprzejmości oraz subtelności, co wynika w dużej mierze z kultury języka angielskiego. To jednak nie wszystko. Indirect questions to norma w korespondencji formalnej, w urzędach, w pracy czy na uczelni, co sygnalizuje profesjonalizm i znajomość odpowiedniego rejestru językowego. Zatem styl formalny. Pytanie When can we meet?, w sytuacjach oficjalnych warto zastąpić I was wondering when we could meet. To bardziej skuteczne, a grzeczny ton sympatyzuje z rozmówcą. Inne okoliczności użycia pytań pośrednich to delikatność w rozmowie, empatia, przemyślane wstępy, unikanie konfrontacji i łagodzenie tonu.
Excuse me, could you tell me where the train station is?
zamiast:
Where’s the train station?
Could you please tell me if you broke this? (neutralne)
Would you mind telling me what happened here? (łagodzi "cios")
zamiast
Did you break this? (zbyt oskarżycielskie)
Pytania pośrednie i bezpośrednie angielski - zasady tworzenia
W języku angielskim nie ma uniwersalnego słówka pytającego "czy", które działa dla poszczególnych czasów gramatycznych. Pytania tworzymy poprzez inwersję oraz operatory (charakterystyczne dla danego czasu czy czasownika, np. do, does, did, have, will, can, is, are, was, were). Oczywiście, zawsze możemy zadać pytanie przez odpowiednią intonację zdania twierdzącego, ale to działa na krótką metę i szybko ujawni nasze gramatyczne braki. W pytaniach bezpośrednich inwersja jest zatem obowiązkowa:
ZDANIE TWIERDZĄCE / PYTANIE Z INWERSJĄ
You are tired. / Are you tired?
He can drive./ Can he drive?
She went home. /Did she go home?
W pytaniach pośrednich inwersja zanika.
Pytania pośrednie angielski - zasady tworzenia
Jak być może zdążyliście zauważyć, czytając uważnie ten artykuł, pytanie pośrednie zmienia swój szyk. Zanika inwersja, która jest podstawą szyku w bezpośrednim pytaniu:
Where is she? - Can you tell me where she is?
What does she want? - Do you know what he wants?
When did they arrive? - Could you tell me when they arrived?
Did you buy a new BMW? - I wonder if you bought a new BMW.
Zatem pytaniu pośrednim nie odwracamy szyku (no inversion) – zostaje jak w zwykłym zdaniu oznajmującym. To właśnie jeden z najczęstszych błędów popełnianych przez uczących się języka angielskiego – często mylą pytanie pośrednie z bezpośrednim i niepotrzebnie stosują inwersję:
❌ Do you know where does he live?
✅ Do you know where he lives?
Angielski pytania pośrednie
W celu wyeliminowania rażących błędów przy tworzeniu pytań pośrednich, pamiętajmy, że jeżeli mamy jakiś "wstęp" do pytania to pytanie to powinno mieć szyk zdania twierdzącego. Oczywiście, należy trzymać się konsekwentnie danego czasu gramatycznego.
Ujmijmy to skrótowo:
Does she know? - ... if she knows.
What do they want? - ... what they want.
Is she training? - ... if she is training.
Did you see? - ... if you saw.
Where did she go? - ... where she went.
Have you seen? - ... if you have seen.
How long have you been here? - ... how long you've been here.
Have they been trying? - ... whether they have been trying.
Etc.
Indirect questions angielski - te najbardziej popularne
Zanim przeanalizujemy jak indirect questions zachowują się w poszczególnych czasach gramatycznych, przyjrzyjmy się tym najczęściej używanym:
Do you know… – Czy wiesz…
Can you tell me… – Czy możesz mi powiedzieć…
Could you tell me… – Czy mógłbyś mi powiedzieć…
I’d like to know… – Chciałbym wiedzieć…
I was wondering… – Zastanawiałem się…
I wonder… – Ciekawi mnie…
Do you happen to know… – Czy przypadkiem wiesz…
I’m not sure… – Nie jestem pewien…
Would it be possible to tell me… – Czy byłoby możliwe, żebyś mi powiedział…
Could I ask you… – Czy mogę cię zapytać…
Have you got any idea… – Czy masz pojęcie…
I don’t suppose you know… – Nie sądzę, żebyś wiedział…
I was hoping you could tell me… – Miałem nadzieję, że mógłbyś mi powiedzieć…
Might I ask… – Czy mógłbym zapytać…
Would you happen to know… – Czy przypadkiem wiesz…
Is there any chance you know… – Czy jest jakaś szansa, że wiesz…
Do you have any idea… – Czy masz pojęcie…
Can I ask where… / what… / when… – Czy mogę zapytać gdzie… / co… / kiedy…
I’m wondering if… – Zastanawiam się, czy…
I’m curious to know… – Jestem ciekaw…
Could you possibly tell me… – Czy mógłbyś ewentualnie powiedzieć mi…
Would it be alright if I asked… – Czy byłoby w porządku, gdybym zapytał…
I’d be interested to know… – Interesuje mnie…
I need to know… – Muszę wiedzieć… (nieformalne, rzeczowe)
I’d appreciate it if you could tell me… – Byłbym wdzięczny, gdybyś mógł mi powiedzieć…
Can I ask you a quick question about… – Czy mogę cię szybko zapytać o…
Could I just ask… – Czy mogę tylko zapytać…
Sorry to bother you, but could you tell me… – Przepraszam, że przeszkadzam, ale czy mógłbyś mi powiedzieć…
Podsumowanie
Indirect questions są czymś więcej niż tylko konstrukcją gramatyczną – są kulturowym narzędziem komunikacji. Używa się ich, by:
- brzmieć uprzejmiej i bardziej profesjonalnie,
- dostosować się do formalnych sytuacji,
- mówić z wyczuciem w rozmowach z nieznajomymi,
- zadawać delikatne pytania bez urażania czy wywierania presji,
- wbudować pytanie w dłuższą wypowiedź.
Opanowanie angielskich pytań pośrednich to krok w stronę świadomej i wysokiej poprawności językowe. To oznaka dojrzałości językowej oraz kulturowej. Jeśli chcemy mówić po angielsku płynnie i z klasą – indirect questions są absolutnym must have.
