Nauka angielskiego - blog o języku angielskim od Speak Up

Różnice między angielskim brytyjskim a amerykańskim

Autor: DS | 2019-10-25 13:55:15

Czy wiesz, że angielski jest oficjalnym językiem w ponad pięćdziesięciu krajach? Oznacza to, że na świecie istnieje kilkadziesiąt różnych odmian tego języka. Najlepiej znane, najczęściej używane i nauczane na kursach językowych są: odmiana brytyjska i amerykańska. Z naszego artykułu dowiesz się, czym się różnią i jakie są między nimi podobieństwa.

Wymowa języka angielskiego - różnice

Różnice pomiędzy akcentem brytyjskim a amerykańskim są teoretycznie łatwe do uchwycenia. Oto najważniejsze z nich:

  • wymowa “r” - w brytyjskiej odmianie języka angielskiego “r” wymawiane jest tylko wtedy, gdy stoi za nim samogłoska (np. great, pray, pure). We wszystkich innych przypadkach “r” jest przez Brytyjczyków pomijane, a samogłoska, która je poprzedza, zostaje wydłużona, np. park /pɑːk/, horse /hɔːs/ lub further /ˈfɜːðə/. Amerykanie, podobnie jak Polacy, wymawiają “r” w każdej sytuacji, kiedy jest ono napisane: /pɑrk/, /hɔrs/ i /ˈfɜrðər/.
  • inna długość samogłosek - akcent brytyjski charakteryzuje się dłuższym wypowiadaniem samogłosek, co częściowo spowodowane jest omijaniem “r”, choć nie tylko. Również w słowach, które nie zawierają “r”, można zaobserwować ten proces, np. caught - /kɔːt/ (bryt.) /kɑt/ (am.)

                   need - /niːd/(bryt.) /nid/ (am.)

                   shoe  /ʃuː/(bryt.)  /ʃu/ (am.)

  • wymowa /t/ - kiedy /t/ pojawia się przed samogłoską, Amerykanie często wymawiają je jak szybkie /d/. W standardowym akcencie brytyjskim jest ono wypowiadane zupełnie normalnie. W niektórych odmianach regionalnych brytyjskiego, np. słynnym londyńskim cockney, występuje w tym przypadku tzw. zwarcie krtaniowe (glottal stop), brzmi ono trochę jak przerwa między dwoma słówkami.
  • wymowa /j/ - w angielskim amerykańskim /j/ jest pomijane w wymowie, kiedy występuje po /t, d, n, l, s, z/, w odmianie brytyjskiej nie ma to miejsca np.
    • /t/ tune /tjuːn, tun/,
    • /d/ duty /ˈdjuːti, ˈduti/,
    • /n/ new /njuː, nu/,
    • /l/ lewd /ljuːd, lud/,
    • /s/ suit /sjuːt, sut/,
    • /z/ exude/ɪgˈzjuːd, ɪgˈzud/
  • intonacja - różnice pomiędzy brytyjskim i amerykańskim angielskim obejmują również melodię języka. Brytyjczycy akcentują najważniejsze słowa w zdaniu - intonacja rośnie przy nich, a następnie opada. W odmianie amerykańskiej intonacja cały czas się znosi od słowa, na które pada główny akcent w zdaniu. 

Pamiętaj, że zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w Stanach Zjednoczonych istnieje cała masa dialektów regionalnych i wymienione powyżej punkty nie stanowią sztywnych reguł, a jedynie uogólnione zasady. Zdarza się, że Brytyjczycy, zwłaszcza Ci pochodzący z północnych części Wysp, wymawiają /r /w każdej sytuacji, a Amerykanie przedłużają samogłoski. Przykładem takiego mieszania akcentów jest sam książę Harry.

Różnice w gramatyce języka angielskiego

Różnice pomiędzy dwoma najpopularniejszymi odmianami języka angielskiego znajdziemy także w gramatyce. Nie wpływają one na komunikację pomiędzy Brytyjczykami a Amerykanami, sprawiają za to trochę trudności osobom uczącym się. Oto najważniejsze z nich.

Past Simple i Present Perfect

W brytyjskiej odmianie języka angielskiego czas Present Simple jest stosowany znacznie częściej. Mieszkańcy USA wolą Past Simple. Spójrz na poniższe przykłady:

Tina feels ill. She's eaten too much. (bryt.)  ale Tina feels ill. She ate too much. (am.)

I can't find my keys. Have you seen them anywhere? (bryt.) ale I can't find my keys. Did you see them anywhere? (am.)

Użycie czasu Past Perfect

Amerykanie częściej za to stosują czas Past Perfect, kiedy mówią o czynnościach, które nastąpiły bezpośrednio jedna po drugiej w przeszłości: 

We watched the news, then we watched a documentary. (bryt.) ale We had watched the news, then we watched a documentary. (am.)

Have got to i have to

W amerykańskiej odmianie języka angielskiego nie stosuje się have got dla określenia przynależności. Jest to konstrukcja typowo brytyjska.

I’ve got two older sisters. (bryt.) ale I have two older sisters. (am.)

Shall

W angielskim brytyjskim, w sytuacjach formalnych często stosuje się shall z pierwszą osobą liczby pojedynczej (I) i mnogiej (we)  zamiast will

I shall be back in about an hour. 

We shall be talking about all the details next time .

W angielskim amerykańskim nie ma to miejsca. 

Get

Brytyjczycy odmieniają nieregularny czasownik get w następujący sposób: get - got - got. W wersji amerykańskiej III forma get to gotten

The weather has got hotter this week and we’re expecting heatwave. (bryt.)

The weather has gotten hotter this week and we’re expecting heatwave. (am.)

W amerykańskiej odmianie angielskiego, czasownik get używany jest w znaczeniu “zdołać”. “osiągnąć coś”. W odmianie brytyjskiej już nie.

I got to climb some mountains during my vacation.

 

 

 

Potrzebujesz lepiej znać angielski?

 

Różnice w słownictwie

Najlepiej różnice pomiędzy angielskim brytyjskim a amerykańskim dostrzegalne są w słownictwie. Wiele przedmiotów codziennego użytku określanych jest za pomocą zupełnie innych wyrazów. Poniżej znajdziesz listę najważniejszych z nich.

 

odmiana brytyjska

odmiana amerykańska

znaczenie

anti-clockwise

counter-clockwise

w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara

articulated lorry

trailer truck

ciągnik siodłowy z naczepą (tir)

autumn

autumn, fall

jesień

barrister

attorney

adwokat, obrońca

bill 

bill, check

rachunek

biscuit

cookie

ciastko

block of flats

apartment building

blok mieszkalny

bonnet 

hood

maska w samochodzie

bonnet (clothing)

hat

czapeczka dziecięca zawiązywana pod brodą

boot

trunk

bagażnik

car park

parking lot

parking

caravan

trailer

przyczepa kempingowa

chemist's shop

drugstore, pharmacy

apteka

chest of drawers

dresser, chest of drawers, bureau

komoda

chips

fries, French fries

frytki

the cinema

the movies

kino

clothes peg

clothespin

klamerka do wieszania ubrań na sznurku

coffin

coffin, casket

trumna

crisps

potato chips

czipsy

crossroads

intersection; crossroads (na wsi)

skrzyżowanie (dróg)

cupboard

cupboard (in kitchen); closet (for clothes etc)

szafki

diversion

detour

objazd, zmiana kierunku

drawing-pin

thumbtack

pinezka

drink-driving

drunk driving

jazda pod wpływem alkoholu

driving licence

driver's license

prawo jazdy

dual carriageway

divided highway

droga szybkiego ruchu, droga dwujezdniowa

dummy

pacifier

smoczek

dustbin  

garbage can, trash can

kosz na śmieci

dustman

garbage collector

śmieciarz

engine

engine, motor

silnik

estate agent

real estate agent

agent nieruchomości

estate car

station wagon

samochód typu kombi

film

film, movie

film

flat

apartment, flat, studio

mieszkanie

flat tyre

flat tire

przebita opona (“kapeć”)

flyover

overpass

wiadukt, estakada

gear-lever

gearshift

dźwignia zmiany biegów

gearbox (car)

transmission 

skrzynia biegów

Girl Guide

Girl Scout

harcerka

ground floor

ground/first floor

parter

handbag

handbag, purse, shoulder bag

torebka damska

high street

main street

główna ulica w mieście

holiday 

vacation

wakacje, urlop

jam

jam, preserves

dżem, przetwory

jug

jug, pitcher

dzbanek

juggernaut

18-wheeler

wielka ciężarówka z naczepą

lift

elevator

winda

lorry

truck, semi, tractor

ciężarówka

mad

crazy, insane

szalony

main road

highway

droga główna, autostrada

maize

corn

kukurydza

maths

math

matematyka

motorbike

motorcycle

motocykl

motorway

highway, freeway, expressway, interstate highway, interstate

autostrada

nappy

diaper

pielucha

naughts and crosses

tic-tack-toe

gra w kółko i krzyżyk

pants, underpants

underpants, drawers

majtki

pavement

sidewalk

chodnik

pet hate

pet peeve

znienawidzona rzecz, coś, co nas drażni

petrol

gas, gasoline

benzyna

the Plough

the Big Dipper

kolejka górska w wesołym miasteczku

pocket money

allowance

kieszonkowe

post

mail

poczta

postbox

mailbox

skrzynka pocztowa

postcode

zip code

kod pocztowy

postman

mailman, mail carrier, letter carrier

listonosz

pub

bar

pub

public toilet

rest room, public bathroom

publiczna toaleta

railway

railroad

kolej (żelazna)

return ticket

round-trip ticket

bilet powrotny (w obie strony)

reverse charge

collect call

rozmowa telefoniczna na koszt rozmówcy

ring road

beltway, freeway/highway loop

obwodnica

road surface

pavement, blacktop

nawierzchnia drogowa

roundabout

traffic circle, roundabout

rondo

rubber

eraser

gumka do ścierania

rubbish

garbage, trash

śmieci

rubbish-bin

garbage can, trashcan

kosz na śmieci

saloon car

sedan

sedan

shop

shop, store

sklep

silencer

muffler

tłumik

single ticket

one-way ticket 

bilet w jedną stronę

solicitor

lawyer, attorney

radca prawny, adwokat

spanner

wrench

klucz do nakrętek

sweets

candy

słodycze

taxi

taxi, taxi cab

taksówka

tea towel

dish towel

ściereczka do naczyń

telly (informal), TV

television, TV

telewizor

third-party insurance

liability insurance

ubezpieczenie OC

timetable

schedule

rozkład jazdy, program

tin

can

puszka

toll motorway

toll road, turnpike

rogatki, bramki na autostradzie

torch

flashlight

latarka

trousers

pants

spodnie

tube, underground

subway

metro

vest

undershirt

podkoszulek

waistcoat

vest

kamizelka

wallet

wallet, billfold

portfel

wellington boots

rubber boots, rain boots

gumowce

windscreen

windshield

przednia szyba w samochodzie

zip

zipper

suwak

 

Pisownia w języku angielskim - różnice

Brytyjczycy, jak zawsze przywiązani do tradycji, zachowali zasady pisowni sięgające XVII wieku i zapis słów pochodzących z innych języków - głównie francuskiego i niemieckiego - w ich oryginalnej formie. Amerykanie uprościli wiele z nich, tak aby bardziej odpowiadały swojemu angielskiemu brzmieniu. Najczęściej dotyczy to końcówek.

 

wersja brytyjska

wersja amerykańska

-ize lub -ise


apologize lub apologise 

organize lub organise 

recognize lub recognise

-ize 


apologize

organize 

recognize

-yse


analyse 

breathalyse

paralyse

-yze


analyze

breathalyze

paralyze

-ence


defence

licence

offence

pretence

-ense


defense

license

offense

pretense

-ogue


analogue

catalogue

dialogue

-og lub -ogue


analog lub analogue

catalog lub catalogue

dialog lub dialogue

 

Dwie kolejne różnice, o których warto wiedzieć, to:

  • w brytyjskiej odmianie języka angielskiego, w czasownikach kończących się na -l, przed którym występuje samogłoska, dodając końcówkę -ing lub -ed, podwajamy -l, np. travel - travelled - travelling. Nie dzieje się tak w wersji amerykańskiej, np. travel - traveled - traveling.
  • brytyjskie słowa, w których stoją obok siebie dwie samogłoski: ae lub oe, w wersji amerykańskiej pisane są tylko z -e, np. leukaemia - leukemia

 

manoeuvre - maneuver

estrogen - estrogen

paediatric - pediatric

Interpunkcja

Różnice w interpunkcji pomiędzy angielskim brytyjskim i angielskim amerykańskim można sprowadzić do czterech punktów:

  • zapis dat - jeśli dostaniesz maila w języku angielskim z zaproszeniem na spotkanie 3/4/2020, to wybierzesz się na nie trzeciego kwietnia czy czwartego marca? Brytyjczycy stosują zapis dat identyczny do naszego, a więc 3/4/2020 oznaczać będzie 3 kwietnia 2020. Amerykanie na pierwszym miejscu stawiają miesiąc, a dopiero na drugim dzień. Jeśli mail pisany był przez mieszkańca USA, zarezerwuj sobie na spotkanie 4 marca 2020.
  • zapis tytułu przed imieniem i/lub nazwiskiem - zapis amerykański to Mr., Mrs. i Ms. - z kropką. Brytyjczycy jej nie stawiają.
  • zapis godzin - maleńka różnica, której prawdopodobnie nigdy nie zauważyłeś. W odmianie brytyjskiej godziny zapisujemy z kropką, np. 10.00. W wersji amerykańskiej stosujemy dwukropek - 10:00. 
  • cytaty - to zagadnienie jest odrobinę bardziej skomplikowane. W brytyjskiej odmianie języka angielskiego cytat rozpoczynamy pojedynczym cudzysłowem, cytat w cytacie ujęty będzie w podwójny cudzysłów, znaki interpunkcyjne niebędące częścią cytatu umieszczane są za cudzysłowem. Amerykanie robią dokładnie odwrotnie. Porównaj te dwa zdania: 

‘I love lyrics that tell stories’, said the songwriter, ‘like in Marc Cohn’s song where he says that he “put on his blue suede shoes and boarded the plane.”’ - wersja brytyjska

“I love lyrics that tell stories,” said the songwriter, “like in Marc Cohn’s song where he says that he ‘put on his blue suede shoes and boarded the plane.’” - wersja amerykańska

Jakie wyróżniamy dialekty języka angielskiego?

Czym jest dialekt? To forma języka charakterystyczna dla danego regionu lub grupy społecznej. W przypadku języka angielskiego rozróżnianych jest aż 160 różnych dialektów na całym świecie. W samej Anglii jest ich aż 29 - i to nie licząc dialektów z Walii, Szkocji, Północnej Irlandii i okolicznych wysp. Na drugim miejscu znajdują się Stany Zjednoczone z 27 dialektami, Indie - 14 dialektów, Irlandia - 13 dialektów i Australia - 9 dialektów. Pełną listę angielskich dialektów ze wszystkich zakątków świata znajdziesz pod tym linkiem

British i American English - komunikacja przede wszystkim

Czy różnice w wymowie, słownictwie i gramatyce przeszkadzają w skutecznej komunikacji pomiędzy osobami pochodzącymi z różnych krajów anglojęzycznych? Jeśli tylko wypowiedzi którejś ze stron nie są naszpikowane regionalizmami, komunikacja nie stanowi problemu - w końcu nie bez powodu angielski stał się językiem międzynarodowym! 

Innym pytaniem, które zadają sobie czasem osoby rozpoczynające naukę języka angielskiego, jest, czy lepiej postawić na British czy American English? Nowoczesne kursy językowe pozwalają Słuchaczom zapoznać się z różnymi odmianami angielskiego, np. poprzez nagrania z udziałem native speakerów z różnych części świata. Tak naprawdę, nie ma więc znaczenia, którą odmianę angielskiego wybierzesz. Obie pozwolę  Ci swobodnie komunikować się na całym świecie.

 

 

Potrzebujesz lepiej znać angielski?